Działając na podstawie art. 63 ust. 16 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. z 2023 r. Poz. 1429), zwanej dalej „ustawą” informuję * o zmianach w zasadach dotyczących uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego i zasiłku dla opiekuna
* Niniejsza informacja jest realizacją obowiązku wynikającego z art. 63 ust. 16 ustawy o świadczeniu wspierającym, kierowana do osób z terenu Gminy Wiśniowa pobierających świadczenie pielęgnacyjne oraz specjalny zasiłek opiekuńczy i zawiera ogólne informacje dotyczące zmian w zakresie uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego (2.458,00zł mies.) i specjalnego zasiłku opiekuńczego (620,00zł mies.), które zostaną wprowadzane od 01.01.2024r w/w ustawą.
Najważniejsze zmiany to:
*Nowe zasady przysługiwania świadczenia pielęgnacyjnego – z wyjątkiem beneficjentów, którzy nabyli je na zasadach obowiązujących do 31.12.2023r – szczegóły w punkcie 1
*Likwidacja specjalnego zasiłku opiekuńczego (tzw. SZO) – z wyjątkiem beneficjentów „dotychczasowych”– szczegóły w punkcie 1
*Nowe świadczenie dla osób niepełnosprawnych – świadczenie wspierające – realizowane przez ZUS – jego związek z świadczeniem pielęgnacyjnym i SZO – szczegóły w punkcie 2
1. Od 01.01.2024r świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwać:
1) matce albo ojcu,
2) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 oraz z 2022 r. poz. 2140) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,
3) opiekunowi faktycznemu dziecka,
4) rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego – jeżeli sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Gdy opiekun będzie sprawował opiekę nad więcej niż 1 osobą możliwe będzie otrzymanie świadczenia w wysokości podwyższonej o 100% na drugą i każdą kolejną osobę (warunek – złożenie wniosku o podwyższenie). Świadczenie pielęgnacyjne nie będzie uwarunkowane koniecznością rezygnacji z zatrudnienia (lub niepodejmowania pracy) czy też zaprzestaniem prowadzenia gospodarstwa rolnego.
W sprawach o świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003r o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 390 z późn. zm.) i zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2020 r. poz. 1297 z późn. zm.) – do których prawo powstało do dnia 31 grudnia 2023r, stosuje się przepisy dotychczasowe, ale osoba pobierająca świadczenie pielęgnacyjne w związku z opieką nad osobą do 18r życia, która będzie chciała od 01.01.2024r otrzymać świadczenie na „nowych zasadach” (czyli z możliwością pracy bez ograniczeń) będzie mogła zrezygnować ze „starego świadczenia” i złożyć wniosek o przyznanie świadczenia na „nowych zasadach”.
Osoby, którym przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym albo od dnia wejścia w życie ustawy, na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023r,(ustawa wchodzi w życie 01.01.2024r) przyznane zostało co najmniej do dnia 31 grudnia 2023r prawo do świadczenia pielęgnacyjnego albo SZO – zachowują, na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023r, prawo odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo SZO, nie dłużej jednak niż do końca okresu, na który prawo zostało przyznane, również w przypadku, gdy osobie nad którą sprawują opiekę zostało wydane nowe orzeczenie. Warunkiem zachowania prawa na zasadach określonych w zdaniu poprzednim jest złożenie wniosku o nowe orzeczenie w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia, a następnie złożenie wniosku o ustalenie prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo SZO w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania nowego orzeczenia.
Prawo do SZO na zasadach określonych wyżej przysługuje również po upływie okresu zasiłkowego, na który prawo zostało przyznane, jeżeli wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego na nowy okres zasiłkowy zostanie złożony w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym zakończył się dotychczasowy okres zasiłkowy.
Przykład 1:
Pan Jan obecnie pobiera świadczenie pielęgnacyjne w związku z opieką nad swoim ojcem. Świadczenie to ma przyznane do 31.03.2024r, gdyż orzeczenie ojca ważne jest do 20.03.2024r. Pan Jan będzie mógł od 01.04.2024r dalej mieć przyznane świadczenie o ile jego ojciec złoży wniosek do organu orzeczniczego o wydanie nowego orzeczenia nie poźniej niż do 19.06.2024r, oraz, po uzyskaniu przez ojca nowego orzeczenia ( tym razem ważnego na stałe), które będzie mieć datę wydania np. 05.08.2024r Pan Jan złoży wniosek do GOPS o przyznanie świadczenia nie poźniej niż dnia 04.11.2024r – zachowa uprawnienia do świadczenia pielęgnacyjnego na czas nieokreślony.
Przykład 2:
Pani Anna (córka samotnie mieszkającej Pani Janiny, która jest wdową) obecnie jest osobą zatrudnioną. Pani Janina, (dotychczas samodzielnie gospodarująca) pod koniec października 2023r ulegnie wypadkowi. Po długim leczeniu zostanie w dniu 20.11.2023r (data wydania orzeczenia) zaliczona do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności do 20.03.2024r i związku z tym nie będzie w stanie dalej samodzielnie funkcjonować. Córka Anna od 01.12.2023r będzie sprawować nad nią opiekę, a od dnia 28.12.2023r zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania opieki. Ze wzgędu na wiele różnorakich spraw i obowiązków (związanych z opieką nad matką, ze zmianą swojego miejsca zamieszkania itp. ) Pani Anna złoży wniosek o świadczenie pielęgnacyjne do GOPS dopiero pod koniec stycznia 2024r. Pani Annie zostanie przyznane w lutym 2024r prawo doświadczenia pielęgnacyjnego od 28.12.2023r (gdyż od tej daty będą spełninione wszystkie przesłanki) do 31.03.2024r. Pani Anna także od 01.04.2024r będzie mogła nadal pobierać świadczenie pielęgnacyjne (o ile spełni wszystkie przesłanki i – podobnie jak w przypadku Pana Jana z przykładu 1 – zostaną zachowane terminy dotyczące uzyskania nowego orzeczenia).
Od dnia 01.01.2024r w przypadku śmierci osoby wymagającej opieki, osoba pobierająca świadczenie pielęgnacyjne albo SZO przyznane na zasadach dotychczasowych zachowa prawo do w/w świadczeń do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki; taka osoba wówczas nie traci prawa odpowiednio do:
1) świadczenia rodzicielskiego,
2) dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułum opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
3) świadczenia pielęgnacyjnego albo SZO, pomimo podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub ustalenia tej osobie prawa do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023r o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia. W tym przypadku (tzn. zachowanie prawa do świadczeń opiekuńczych po śmierci osoby wymagającej opieki) – wójt nie opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne albo SZO.
Ponadto do osób pobierających na podstawie przepisów dotychczasowych świadczenie pielęgnacyjne albo SZO, stosuje się przepisy ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników w brzmieniu dotychczasowym (tj. opłacanie składki na ubezpieczenie społeczne do KRUS przez wójta)
2. Świadczenie pielęgnacyjne albo SZO, o których mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych, nie przysługują jeżeli osoba wymagająca opieki ma przyznane prawo do świadczenia wspierającego, (nowe świadczenie, które będzie istnieć od 01.01.2024r i będzie mogło przysługiwać dorosłej osobie wymagającej opieki, jego realizatorem będzie Zakład Ubezpieczeń Społecznych), a zasady nabywania uprawnień do świadczenia wspierającego określa ustawa z dnia 7 lipca 2023r o świadczeniu wspierającym (D z. U z dnia 26 lipca 2023r poz. 1429).
W szczególności świadczenie wspierające będzie mogło przysługiwać osobie posiadającej decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia, w której potrzebę wsparcia określono na poziomie od 70 do 100 punktów w skali potrzeby wsparcia zdefiniowanej w art 4b ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (j.t. Dz.U. z 2023r poz 100 z późn. zm.) która obowiązywać będzie od 27.10.2023r w brzmieniu „Potrzeba wsparcia to następstwo braku lub utraty autonomii fizycznej, psychicznej, intelektualnej lub sensorycznej. Przy ustaleniu potrzeby wsparcia bierze się pod uwagę, adekwatnie do wieku oraz niepełnosprawności fizycznej, psychicznej, intelektualnej lub sensorycznej, zdolność osoby do samodzielnego wykonywania określonych czynności, związanych z obszarami codziennego funkcjonowania oraz rodzaj wymaganego wsparcia, z uwzględnieniem czasu niezbędnego do jej wykonania oraz konieczności wsparcia przez inną osobę lub technologię wspomagającą, mającą na celu zapewnienie zwiększenia lub utrzymania niezależności osoby niepełnosprawnej”. Potrzebę wsparcia ustalać będzie wojewódzki zespół ustalający poziom potrzeby wsparcia osobom posiadającym orzeczenie o stopniu niepełnosprawności lub odpowiednik takiego orzeczenia. Kwota świadczenia wspierającego ma wynosić (w zależności od uzyskanych punktów) od 40% do 220% wysokości renty socjalnej.
Ubieganie się w ZUS o świadczenie wspierające lub jego uzyskanie będzie miało wpływ na świadczenie pielęgnacyjne lub SZO, tj:
– w przypadku, gdy osoba wymagająca opieki złożyła wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego do ZUS wówczas postępowanie toczące się z wniosku osoby sprawującej nad nią opiekę o świadczenie pielęgnacyjne lub SZO zawiesza się do czasu rozstrzygnięcia sprawy z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego, a po podjęciu zawieszonego postępowania, o którym mowa wyżej prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub SZO ustala się po dokonaniu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozstrzygnięcia sprawy z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego.
– wypłata (przyznanego) świadczenia pielęgnacyjnego lub SZO podlega wstrzymaniu, jeżeli osoba wymagająca opieki złożyła do ZUS wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego. W przypadku odmowy przyznania osobie wymagającej opieki świadczenia wspierającego lub pozostawienia wniosku o to świadczenie bez rozpatrzenia, odpowiednio świadczenie pielęgnacyjne albo SZO wypłaca się od miesiąca, w którym wstrzymano ich wypłatę do końca okresu na jaki je przyznano, jeżeli osoba spełnia warunki określone w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym.
Osoba wymagająca opieki:
1) na którą przyznano na podstawie przepisów dotychczasowych prawo do świadczenia pielęgnacyjnego albo SZO
2) na którą przyznano prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie przepisów, które będą obowiązywać od 01.01.2024r
– może otrzymać świadczenie wspierające od dnia 1 stycznia 2024r., także w przypadku, gdy w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, potrzebę tę określono na poziomie od 70 do 89 punktów w skali potrzeby wsparcia, o ile spełnia warunki uprawniające do tego świadczenia.
Świadczenie pielęgnacyjne albo SZO wypłacone za okres, za który osoba wymagająca opieki otrzymała świadczenie wspierające uważa się za nienależnie pobrane, lecz osoba niepełnosprawna składając wniosek do ZUS o świadczenie wspierające będzie mogła zdecydować od jakiego miesiąca chce je mieć przyznane – by nie dopuścić do sytuacji otrzymania świadczenia wspierającego za ten sam okres, za który jej opiekun otrzymał świadczenie pielęgnacyjne lub SZO.
